Volver (Τα τρένα που φύγαν), Jose Carreras

Χωρίς ταυτότητα...

Ο τρόπος που ο σημερινός Έλληνας αντιμετωπίζει την ιστορία του είναι καταρχήν επιφανειακός. Επίσημες αργίες, ευνοϊκά για τους εργαζομένους τριήμερα, στρατιωτικές παρελάσεις, μαθητικές παρελάσεις, μηνύματα από την πολιτική ηγεσία που κανείς δε διαβάζει συνθέτουν και εξαντλούν τη σχέση των Ελλήνων με την ιστορία τους. Η σχέση του Έλληνα με την ιστορία του είναι και παρηγορητική. Το μοναδικό, το λαμπρό, το ένδοξο παρελθόν του Ελληνισμού λειτουργεί ως παρηγοριά για τη σημερινή Ελλάδα που δεν εμφορείται από καμιά εθνική υπερηφάνεια, από καμιά εθνική και συλλογική φιλοδοξία.

Στην Ιθάκη, Άλκηστις Πρωτοψάλτη

Μέλλον, της τύχης παίγνιον...

«Μέλλον, της τύχης παίγνιον, του βίου ειρωνεία,

λέξις ουδέν σημαίνουσα ή πάροδον του χρόνου,

και φάρμακον όπερ ροφά παρούσα η πικρία,

όπως επέλθη αύριον μετά ομοίου πόνου.

Μέλλον, λέξις σημαίνουσα την έλλειψιν παρόντος,

ηχώ των πόθων οίτινες βλαστάνουσι λαθραίως,

πολλάκις αντανάκλασις ωχρά του παρελθόντος,

πλην πάντοτε κατοπτρισμός δεικνύμενος ματαίως.»

Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος

Η κήρυξη της Επανάστασης, ακολουθώντας το τυπικό των βυζαντινών αυτοκρατόρων...

Η Επανάσταση κηρύχθηκε επίσημα από τον αρχηγό της, τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη στις 22 Φεβρουαρίου 1821. Ο Υψηλάντης, επικεφαλής σώματος ιππέων από το ρωσικό έδαφος πέρασε με πλεούμενο τον Προύθο και πάτησε στο έδαφος της Μολδαβίας.

Η Μάνα Του Αλέξανδρου, Γιώργος Νταλάρας

Σκόρπιες σκέψεις για το Σκοπιανό...

Ακόμα ενοχλεί η δήλωση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ότι «το «Σκοπιανό» θέμα σε 5 – 10 χρόνια θα το έχουμε ξεχάσει». Ήταν τότε η εισαγωγή ενός συμβιβασμού και της ήττας της ελληνικής πλευράς με την αποδοχή μιας σύνθετης ονομασίας που θα περιείχε τον όρο «Μακεδονία». Τώρα κάποιοι, που κυβερνούν μάλιστα, σχολιάζουν την ήττα της Ελλάδας περνώντας την άποψη ότι «έλα μωρέ, και τι έγινε… όλοι Μακεδονία τη λένε…». Αυτοί που υποστηρίζουν, έστω δειλά, την άνευ όρων υποχώρηση της Ελλάδας στο θέμα της ονομασίας ή αγνοούν την παλιά αλλά και πρόσφατη ιστορία του ζητήματος ή ο τρόπος της σκέψης τους βλάπτει τα εθνικά συμφέροντα. Στην εποχή μας όμως κανείς δεν δικαιούται να επικαλείται άγνοια και μάλιστα ταυτόχρονα να θέλει να επιβάλει και άποψη. Η στάση αυτή δεν αναγνωρίζει καν εθνικά θέματα. Οι «πρόθυμοι» δεν ενδιαφέρονται για ήττες που έχουν να κάνουν με την ιστορία, με την συνείδηση ενός κοινού παρελθόντος, με την εθνική συνοχή, με την υπεράσπιση ακόμα και της ιδέας που ονομάζεται ελληνισμός.

Για την ελληνικότητα του ονόματος «Μακεδονία», αλλά και των αρχαίων Μακεδόνων είναι περιττό να επιχειρηματολογήσει ένας Έλληνας με στοιχειώδεις γνώσεις ιστορίας, αν και ο καθημερινός Έλληνας θεωρώντας το δεδομένο, δεν διαθέτει επαρκείς ιστορικές γνώσεις για να το αποδείξει. Μόνο το γεγονός ότι ο Μέγας Αλέξανδρος κατέστησε τον Ελληνισμό οικουμενικό επιβεβαιώνει ιστορικά την ελληνική του συνείδηση αλλά και την προσφορά του στη ιστορία της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε Μέγας. Η σχετικά πρόσφατη όμως ιστορία του ζητήματος δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες για την μακροπρόθεσμη εξέλιξη του ζητήματος.

      Για την τύχη της Μακεδονίας έγιναν στον 20^ο αιώνα, μέσα σε σαράντα χρόνια περίπου, πέντε πόλεμοι. Η διεκδίκηση της Μακεδονίας ξεκίνησε επίσημα στα 1912 με τον Α’ βαλκανικό πόλεμο και συνεχίστηκε στα 1913 με τον Β’ βαλκανικό πόλεμο, μάλιστα η μάχη Κιλκίς – Λαχανά (21/06/1913) μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων θεωρείται επίσημα η πιο αιματηρή  που έχει δώσει στην ιστορία του ο ελληνικός στρατός. Χρειάστηκε να πολεμήσουμε πάλι στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο στα 1916, ενώ μια πτυχή του Β’ παγκοσμίου πολέμου ήταν και η κατοχή της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης από τους Βούλγαρους. Τέλος κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ποια θα ήταν η τύχη της Μακεδονίας αν είχε επικρατήσει στον εμφύλιο πόλεμο το ΚΚΕ και οι οργανωμένοι απ’ αυτό στρατοί του ΕΛΑΣ και του ΔΣ από το 1943 έως το 1949. Όσο για τον εμφύλιο πόλεμο ακόμη και το γεγονός ότι κάποιοι το σκέφτονται και επιχειρηματολογούν για τη μία ή την άλλη άποψη αρκεί για ένα τόσο μεγάλο ζήτημα να διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι υπήρχε και θέμα συνόρων στον εμφύλιο πόλεμο. Όταν «έχει χυθεί τόσο αίμα» για αυτή τη γη, μπορεί πολύ εύκολα «να σου ανεβαίνει το αίμα και στο κεφάλι». Μετά λοιπόν από πέντε μεγάλους πολέμους για την Μακεδονία ο κάθε λαός και η κάθε πολιτική ηγεσία δικαιούνται να είναι και ευαίσθητοι και ανήσυχοι για την μακροπρόθεσμη έκβαση του ζητήματος. Τα Βαλκάνια παράγουν πολύ περισσότερη ιστορία απ’ ό,τι μπορούν να καταναλώσουν, είπε κάποιος· τα Βαλκάνια είναι η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, είπε κάποιος άλλος… Όλοι έχουν δίκιο. Η περίπτωση της διάλυσης της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας, οι συνεχείς διαμάχες μεταξύ Σερβίας και Αλβανίας, το Κοσσυφοπέδιο, η ανεπάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Βαλκάνια θυμίζουν καταστάσεις 19^ου και 20^ου αιώνα. Η γεωπολιτική είναι, ειδικά στις μέρες, μας αδίστακτη. Δεν λογαριάζει ούτε τα προσχήματα. Άρα είναι τουλάχιστον αφελής όποιος υποτιμά κινδύνους ή τους βάζει σε «σειρά προτεραιότητας».

    Η Ελλάδα είναι μεγάλη χώρα και δεν μπορεί να φοβάται ένα μικρό Κράτος όπως τα Σκόπια ισχυρίζονται κάποιοι… Η απάντηση σ’ αυτόν τον ισχυρισμό είναι εύκολη αν σκεφτεί κάποιος πόσο αδύναμη θα έπρεπε να θεωρείται η Αλβανία μπροστά στη Σερβία και πόσο αδύναμος στρατιωτικά ο UCK μπροστά στον σερβικό στρατό, αν αναλογιστεί κάποιος ότι ολόκληρο ΝΑΤΟ βομβάρδιζε τη Σερβία με σκοπό τον ακρωτηριασμό της. Η ισχύς λοιπόν δεν μετριέται ανάμεσα στα Σκόπια και στην Ελλάδα αλλά ανάμεσα στην Ελλάδα και τα διεθνή συμφέροντα που κανείς δεν γνωρίζει πώς θα κινηθούν και πού θα στραφούν τις επόμενες δεκαετίες. Η «ισχυρή» Ελλάδα δεν μπορεί να βάλει ένα τέλος στις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο, να ελέγξει τα σύνορά της και κυρίως να προωθήσει μια δίκαιη ή τουλάχιστον ρεαλιστική λύση στο Κυπριακό θέμα. Δεν μπορεί καν να πετύχει την αποστρατικοποίηση της βόρειας Κύπρου και ανέχεται την απειλή σαράντα χιλιάδων στρατιωτών. Δεν μπορεί λοιπόν να βάλει μια ακόμη αμφιβολία στα βόρεια σύνορά της. Η ρήση του Κίσινγκερ ότι “the issues are much too important for the Chilean voters to be left to decide for themselves”  αλλά και του Ρούσβελτ “Somoza may be a son of a bitch, but he's our son of a bitch” είναι η σαφέστερη περιγραφή άσκησης εξωτερικής πολιτικής από μια μεγάλη δύναμη… Ο καιρός έχει γυρίσματα. Στα εθνικά θέματα δεν στηρίζεσαι ποτέ στην ευνοϊκή συγκυρία για να αφήνεις εκκρεμότητες.

    Όλα θα ήταν πιο εύκολα ίσως αν η γειτονική χώρα έδειχνε ένα σύγχρονο πρόσωπο. Όχι μόνο δεν το δείχνει αλλά ξεκάθαρα ο εθνικισμός της στρέφεται εναντίον της Ελλάδας. Ο «αλυτρωτισμός» είναι το βασικό στοιχείο της ύπαρξής της. Δεν σκέφτονται τίποτα άλλο παρά μένουν σταθεροί και φανατικοί στο ιδεολόγημα της «απελευθέρωσης» της υπόλοιπης Μακεδονίας, κυρίως της Ελληνικής αφού η εθνική συγγένεια με τη Βουλγαρία αποκαλύπτεται συνεχώς. Τα τεράστια αγάλματα του Αλέξανδρου και του Φιλίππου, τα σύμβολα της αρχαίας Ελλάδας που χρησιμοποιούνται συνεχώς από τους γείτονες και κυρίως η επιμονή τους να μην δέχονται έναν επιθετικό προσδιορισμό στο όνομά τους, κάτι που δεν θα αφαιρούσε τίποτα από την προπαγάνδα τους, φανερώνει ότι δεν είναι η διεθνής αναγνώριση αυτό που επιθυμούν. Τα Σκόπια ανακηρύχθηκαν ανεξάρτητο κράτος στα 1991. Από τότε πέρασαν 25 χρόνια που δεν ήταν αρκετά για τους γείτονες για να επιθυμήσουν καλή γειτονία με τους Έλληνες. Η Ελλάδα υποχώρησε και δέχθηκε μια σύνθετη ονομασία με επιθετικό προσδιορισμό. Οι Σκοπιανοί δεν σκέφτονται ούτε το «Νέα Μακεδονία» ούτε το «Άνω Μακεδονία» ενώ το «Σλαβομακεδονία» δεν συζητείται. Ειδικότερα στο Σλαβομακεδονία, που πολλοί το θεωρούν την καλύτερη περίπτωση για την Ελλάδα, είναι αυτό που δικαιώνει πλήρως την σκοπιανή άποψη για την καταγωγή τους· ότι δηλαδή υπήρχε ένα ξεχωριστό «μακεδονικό έθνος» στην αρχαιότητα που ενώθηκε με τους Σλάβους και έτσι δημιουργήθηκε το «νέο σλαβομακεδονικό έθνος». Αυτά ισχυρίζονται επίσημα. Πριν εκφράσει κάποιος άποψη για το σκοπιανό καλό θα είναι να μελετήσει πρώτα την προπαγάνδα και τα επιχειρήματα των γειτόνων

  Το αποκλειστικό δικαίωμα στο όνομα «Μακεδονία» είναι η εθνική τους φιλοδοξία και ό,τι σημαίνει αυτό ιστορικά, εμπορικά και γεωπολιτικά. Θέλουν να αναγνωριστούν ως εθνότητα με τη ιστορία που επέλεξαν, να αναγνωριστεί η γλώσσα τους, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει και θέματα μειονότητας, και να επενδύσουν στο μέλλον αναζητώντας την ευκαιρία. Η αποκλειστική χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από τη γείτονα χώρα το αφαιρεί ταυτόχρονα από την ελληνική πραγματικότητα. Δεν θα μπορεί να χρησιμοποιείται από την Ελλάδα ως τόπος προέλευσης προϊόντων, ως διοικητική περιφέρεια, ως ονομασία και φυσικά ως κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού. Αν αναγνωρίσουμε όλα τα παραπάνω, μακεδονική εθνότητα, γλώσσα,  κινδυνεύουμε εμείς να φανούμε είτε κατακτητές είτε με «αλυτρωτικές θέσεις».

   Πρέπει να σημειωθεί ότι οι Σκοπιανοί δεν γοητεύτηκαν φυσικά από τη μακεδονική ιστορία και την υιοθέτησαν. Η διεκδίκηση κομματιού του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής παράδοσης είναι μια επιθετική κίνηση του Τίτο που έχει ευθεία στόχευση στο έδαφος, στο σύνολο της γεωγραφικής περιοχής που ονομάζεται Μακεδονία. Δεν την αναγνωρίζουν ως σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, παρά σαν κατακτημένη από τους Έλληνες περιοχή.  Αν συμβιβαστούν με μία σύνθετη ονομασία και ένα συνοδευτικό κείμενο όπου θα αρνούνται ή θα μοιράζονται τα δικαιώματα στο όνομα πιθανόν να αντιμετωπίσουν και πρόβλημα συνοχής καθώς πιέζονται τόσο από το σημαντικό αλβανικό στοιχείο όσο και από την εθνική συγγένεια με την Βουλγαρία.

    Δεν περιμένω από τη διεθνή κοινότητα να μου διδάξει την ιστορία μου. Δεν με απασχολεί προσωπικά καθόλου πώς το ονομάζουν το κράτος αυτό οι άλλοι. Εξάλλου είναι ξεκάθαρο ότι τα ιστορικά δίκαια των λαών δεν απασχόλησαν ποτέ κανένα. Δεν πρέπει όμως να απασχολεί μόνο το δικαίωμα των γειτόνων να ψεύδονται και να σφετερίζονται την ιστορία και τα δίκαια άλλων. Αν η Ελλάδα αναγνωρίσει «Μακεδονικό Κράτος» και «Μακεδονικό Έθνος» οι καταγόμενοι από την ελληνική Μακεδονία πώς θα προσδιορίζονται…; Έποικοι…; Εξελληνισμένοι…;  Και θα το αποδεχτούμε και αυτό επειδή «θα το έχουν αποδεχτεί όλοι…;» Είναι σίγουρο ότι ακόμη και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης δεν ζούμε σ’ ένα κόσμο χωρίς σύνορα και εκφυλισμένων εθνικών συνειδήσεων. Είναι εντελώς διαφορετικό να εγκαθίστανται και να επενδύουν στη πατρίδα σου μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, άλλο ξένοι τουρίστες να επισκέπτονται κάθε χρόνο τις παραλίες και άλλο να αμφισβητείται η ιστορία και η κληρονομιά σου και κυρίως η συλλογική ταυτότητα. Η πρόσφατη αντίδραση των ευρωπαϊκών λαών στο προσφυγικό δεν αφήνει αμφιβολίες.

ΓΚ

Ann & Nancy Wilson, Stairway To Heaven

περί προσφυγικού...

Η ιστορία είναι γνωστή. Με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση είχε ήδη σταλεί το σήμα στην Τουρκία ότι η Ελλάδα μπορεί να υποδεχτεί, να φροντίσει και να προωθήσει στην Ευρώπη ένα αριθμό προσφύγων και μεταναστών που μετριέται σε εκατομμύρια. Οι επόμενοι μήνες επιβεβαίωσαν πανηγυρικά και τις διακηρύξεις και τις προθέσεις της νέας τότε κυβέρνησης. Έκλεισε το κέντρο μεταναστών στην Αμυγδαλέζα, υιοθέτησε μια πολιτική ανοιχτών συνόρων, δεν διαχώριζε τους μετανάστες από τους πρόσφυγες και τους προωθούσε σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Οι δηλώσεις «οι μετανάστες λιάζονται και μετά εξαφανίζονται…» μπορούν να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε η κυβέρνηση το τεράστιο πρόβλημα της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης.

"I'm Singing in the rain", Gene Kelly