περί του συμβιβασμού με τα Σκόπια...

Μια αφρικάνικη παροιμία συμβουλεύει «όταν δεν ξέρεις πού πας, κοίτα από πού έρχεσαι». Κάπως έτσι ξεκινούν οι σκέψεις για το Σκοπιανό. Η Μακεδονία, ο τόπος και η κληρονομιά του, πάντοτε αποτελούσε καλή προίκα σε όποιον την κατείχε. Ιδιαίτερα στον 20^ο αιώνα έγιναν πέντε πόλεμοι για τη Μακεδονία ή και για τη Μακεδονία. Στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο (1912) πολεμήσαμε τους Τούρκους, στον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο (1913) πολεμήσαμε τους Βούλγαρους, η μάχη μάλιστα Κιλκίς – Λαχανά είναι η φονικότερη που έχει δώσει ο ελληνικός στρατός, στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο συγκρουστήκαμε πάλι με τους Βούλγαρους, στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο η Βουλγαρία κατείχε την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και τελευταίος ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1943-49) με ξεκάθαρη τη θέση του ΚΚΕ να προχωρήσει σε ανεξαρτησία της Μακεδονίας σε περίπτωση που επικρατούσε. Δεν βάζω, για λόγους συντομίας, επαναστάσεις, αντάρτικο, δράση κατασκόπων, κ.ά. Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι, όταν χύνεται τόσο αίμα σε μια υπόθεση, αργότερα, όταν στραβώσουν τα πράγματα, σου ανεβαίνει και στο κεφάλι.

         Η προπαγάνδα των Σκοπιανών συμπυκνώνεται στην θεωρία του ενός ξεχωριστού αρχαίου έθνους των Μακεδόνων, που, όταν κατέβηκαν οι Σλάβοι, ενώθηκαν με τους σλαβικούς πληθυσμούς και δημιούργησαν το σλαβομακεδονικό έθνος, που ιστορικά είναι το μόνο έχει δικαιώματα στην γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας. Οι Έλληνες που ζουν σήμερα στη Μακεδονία θεωρούνται από τους Σκοπιανούς βιαίως εξελληνισμένοι. Μάλιστα είναι έντονο το ενδιαφέρον τους να βρεθεί κάποια ομάδα που έχει χαρακτηριστικά εθνικής μειονότητας. Η όλη προπαγάνδα οργανώθηκε μετά Β’ παγκόσμιο πόλεμο, με την αρωγή του ΚΚΕ, και με τα ισχυρά εργαλεία που πρόσφερε το κομμουνιστικό καθεστώς της Γιουγκοσλαβίας. Η ανεξαρτησία της Μακεδονίας αποτέλεσε και παλιά βουλγαρική θέση· με αυτή την τακτική η Βουλγαρία προσάρτησε και την Ανατολική Ρωμυλία. Οι Σκοπιανοί θέλουν να ελέγξουν το παρελθόν για να ελέγξουν κάποια στιγμή και το μέλλον. Θέλουν δικαιώματα στη μνήμη του τόπου, άρα και στο παρόν του και στο μέλλον του.

         Είτε λοιπόν αναγνωριστεί το κράτος αυτό ως «Νέα Μακεδονία», είτε ως «Άνω Μακεδονία», είτε ως «Βόρεια Μακεδονία» η σύνδεση του σημερινού κράτους με την αρχαία Μακεδονία αλλά και τη μεσαιωνική θα είναι ευκολότερο γι’ αυτούς να προπαγανδιστεί. Ο συσχετισμός των δυνάμεων κρίνει πάντα το όποιο αποτέλεσμα στην εξωτερική πολιτική. Αν η Ελλάδα ως κράτος έχει μεγάλη σημασία γεωπολιτικά αλλά μικρή ισχύ δεν θα είναι σε θέση να υπερασπίσει και να προωθήσει τα συμφέροντά της. Το σημαντικό για τους ισχυρούς θα είναι να την ελέγξουν, όχι να την υπερασπίσουν. Για παράδειγμα και η ενωμένη Γιουγκοσλαβία ήταν σημαντική στην περιοχή αλλά δεν διέθετε την ισχύ για να διατηρήσει την ενότητά της· και η Ελλάδα είναι σημαντική για την περιοχή αλλά μέσα σε δυο χρόνια κρίσης έχασε περίπου το 14% του ΑΕΠ της για να φτάσουν οι απώλειες το 25%, παλεύει για κάποια διευθέτηση δημόσιου χρέους από το 2012, ενώ δεν μπορεί να δώσει «μια κάποια λύση» στο Κυπριακό ούτε να σταματήσει τις καθαρές απειλές της Τουρκίας. Δεν υπάρχει άλλη χώρα που να αμφισβητούνται τόσο καθαρά τα σύνορά της και οι συνθήκες που τα ορίζουν. Η Ελλάδα δεν μπορεί να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο ούτε στις ακτές της Πελοποννήσου επεκτείνοντας νόμιμα τα θαλάσσια σύνορά της στα 12 μίλια. Το μέλλον δεν φαίνεται λαμπρό ούτε οικονομικά ούτε δημογραφικά. Συνεπώς η δημιουργία μιας νέας εκκρεμότητας στα βόρεια σύνορά της δεν μπορεί να θεωρηθεί μικρό θέμα. Εδώ είναι Βαλκάνια· δεν συζητούμε για τα σύνορα Γερμανίας – Ολλανδίας.

         Ο συμβιβασμός, η διαπραγμάτευση που περιγράφεται και συζητείται σήμερα αφορά μόνο το όνομα. Τα κόμματα που συμφωνούν στη χρήση κάποιου επιθετικού προσδιορισμού στο όνομα δεν βγάζουν μιλιά για την «ύπαρξη μακεδονικού έθνους», «μακεδονικής γλώσσας», για τη διεθνή προπαγάνδα των Σκοπίων και επιμένουν στην αφαίρεση κάποιων αγαλμάτων και ονομάτων. Και μάλιστα μέσω των κρατικών και ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών χαρακτηρίζουν εθνικιστές όσους δεν αποδέχονται την παράδοση του ονόματος, όταν, πλέον είναι σαφές, η χρήση του ονόματος από τους γείτονες δεν επιτρέπει τη διοικητική, εμπορική και πολιτιστική χρήση του από μας. Η Ελλάδα πρέπει πλέον να κατοχυρώσει το αυτονόητο. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται την ελληνική χρήση του ονόματος Μακεδονία. Είναι γελοίο, για να μην πω προδοτικό, όταν Έλληνες σχολιαστές κατηγορούν όλους όσους υπερασπίζουν το αποκλειστικό ελληνικό δικαίωμα στη μακεδονική κληρονομιά, και την ίδια στιγμή δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την επιθετικότητα των γειτόνων. Εκεί δεν βλέπουν εθνικισμό να κατηγορήσουν.

Για να θεωρηθεί συμβιβασμός και όχι ντροπιαστική ήττα η συμφωνία με τη λέξη Μακεδονία στο όνομά τους, θα πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά ενός μεγάλου ιστορικού συμβιβασμού για τους γείτονες. Θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί η ονομασία της εθνικότητάς τους και της γλώσσας τους, να αλλάξουν το Σύνταγμά τους και τα σχολικά τους βιβλία και να αποκηρύξουν δημόσια και καθαρά κάθε επιθετική προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας. Ακόμη και σήμερα στο Σύνταγμά τους αναφέρονται έμμεσα σε ύπαρξη εθνικής μακεδονικής μειονότητας σε όλο τον χώρο της ελληνικής Μακεδονίας. Σε όσα περισσότερα συμβιβαστούν τόσο δυσκολότερο θα είναι γι’ αυτούς να επιστρέψουν κάποια στιγμή με μια αλλαγή κυβέρνησης. Αν κρίνουμε από τη δύναμη της κυβέρνησης Ζάεφ (μειοψηφία και στη Βουλή και στο εκλογικό σώμα) δεν φαίνεται ότι είναι ικανή για τέτοιους συμβιβασμούς. Η χρήση του ονόματος  πάντα θα τους δίνει ένα πάτημα για φωνές και διεκδικήσεις, τουλάχιστον όμως θα έχουμε στα χέρια μας ένα ισχυρό χαρτί, μια συμφωνία.

Είναι εξοργιστικό να υπερασπίζουμε την ελληνικότητα κάποιου που ονομάστηκε Αλέξανδρος. Ενός ηγέτη που διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό σε όλο τον κόσμο· που τον έκανε οικουμενικό. Ενός ηγέτη που έκανε την ελληνική γλώσσα κοινή, που ίδρυσε δεκάδες πόλεις με έναν ελληνικό ναό, ένα στάδιο, μια αγορά και ένα θέατρο. Προφανώς αν η αντιγραφή και οικειοποίηση  συμβόλων ήταν αγαθή, δεν υπήρχε αυτή η γραφική επιθετικότητα και δεν υπήρχε η ιστορική φόρτιση του παρελθόντος όλα θα ήταν διαφορετικά. Στις ΗΠΑ υπάρχουν πόλεις που ονομάζονται Αθήνα, οι Σέρβοι χρησιμοποιούν ως εθνόσημο τα 4Β των Παλαιολόγων, ο δικέφαλος αετός χρησιμοποιείται από τη Ρωσία και ποτέ δεν υπήρξε πρόβλημα. Δεν τύπωσαν όμως ψεύτικους χάρτες, δεν διεκδίκησαν εδάφη, δεν προώθησαν με καλά οργανωμένες εκστρατείες διεκδικήσεις εναντίον της Ελλάδας. Οι Σκοπιανοί είναι αυτοί που βγάζουν εθνικό απωθημένο, δεν είναι οι Έλληνες.

Αν είναι να βγει κάτι καλό από αυτή την υπόθεση, δεν θα είναι ο συμβιβασμός. Δεν θα είναι επίσης ο πατριωτισμός των συνθημάτων και των συλλαλητηρίων καθώς ο πατριωτισμός και η ιστορική αφήγηση στην Ελλάδα γίνεται συχνά πεδίο προβολής κάποιων αστοιχείωτων και γραφικών σχολιαστών, περίπου πολιτικών και δημοσιογράφων. Δυστυχώς, σχεδόν το αναλαμβάνουν αποκλειστικά. Ας είναι μια ευκαιρία για μια καλύτερη ματιά στην ιστορία, στον ελληνικό πολιτισμό, αυτόν που υπήρξε μαγνήτης για όλο τον πολιτισμένο κόσμο, και ιδιαίτερα για την Ευρώπη και τους λαούς της ανατολικής Μεσογείου.

ΓΚ